Μεταβολικό Σύνδρομο

  • H νόσος του αιώνα;

Μεταβολικό Σύνδρομο

Το μεταβολικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται ως η νόσος του αιώνα. Eίναι το σύνολο των μεταβολικών διαταραχών που οδηγούν αναπόφευκτα στην αθηρωμάτωση και στην καρδιαγγειακή νόσο. Τέτοιες διαταραχές είναι η παχυσαρκία (κυρίως η κεντρικού τύπου), η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Όταν το 1988 ο Αμερικανός καθηγητής Τζορτζ Ρίβεν οριοθέτησε ένα νέο σύνδρομο κάνοντας λόγο για την ύποπτη συνύπαρξη μεταβολικών διαταραχών, δεν μπορούσε να φανταστεί ούτε ο ίδιος πόσο πολύ θα ασχολούνταν στο μέλλον η επιστημονική κοινότητα με την «ανακάλυψη» του. Το σύνδρομο πήρε το χαρακτηριστικό όνομα «σύνδρομο Χ», καθώς ελάχιστα γνώριζαν οι ειδικοί για τον παράγοντα που συνέδεε μεταξύ τους τις μεταβολικές διαταραχές που συναποτελούσαν το σύνδρομο.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ενιαίος ορισμός για να αξιολογηθεί ο κίνδυνος για το μεταβολικό σύνδρομο σε παιδιά και ενήλικες και οι ορισμοί για τους ενήλικες δεν είναι κατάλληλοι για να περιγράψουν το πρόβλημα στις ηλικίες αυτές. Ο ορισμός είναι σημαντικός προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη διάγνωση του συνδρόμου και να ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα πριν το παιδί ή ο ενήλικος εμφανίσει διαβήτη ή καρδιαγγειακή νόσο.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Υπολογίζεται ότι 20-25% του παγκόσμιου πληθυσμού ενηλίκων έχει το μεταβολικό σύνδρομο και έχει διπλάσια πιθανότητα να πεθάνει και τριπλάσια πιθανότητα να υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή προσβολή σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν μεταβολικό σύνδρομο.

Ένας στους έξι Ευρωπαίους και, σε μερικές χώρες της ΕΕ, ένας στους τρεις έχουν μεταβολικό σύνδρομο, µια κατάσταση που αυξάνει πολύ τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και εγκεφαλικά επεισόδια, και η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο. Η γρήγορη αύξηση στα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας σε όλο και νεαρότερες ηλικίες οδηγούν σε μαζική εξάπλωση του συνδρόμου. Εμφανίζεται ακόμη, και σε γεωγραφικές περιοχές που παραδοσιακά προστατεύονταν από τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής τους, όπως η Ελλάδα ή η Γαλλία. Ο αντίκτυπος στην κοινωνία είναι τεράστιος, με τους εμπειρογνώμονες να αναμένουν αύξηση των δαπανών για την υγεία και την κοινωνική πρόνοια στην Ευρώπη στο εγγύς μέλλον.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ – ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ – ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Σύμφωνα με τον νέο ορισμό από τον IDF(2006) , για να οριστεί ότι ένα άτομο έχει μεταβολικό σύνδρομο θα πρέπει να έχει κεντρική παχυσαρκία (περιφέρεια μέσης*) και επιπλέον 2 από τους 4 παρακάτω παράγοντες:

  • Αυξημένα τριγλυκερίδια
  • Μειωμένη χολιστερόλη HDL
  • Αυξημένη πίεση αίματος
  • Αυξημένη γλυκόζη αίματος νηστείας

Παράγοντες κινδύνου- Αιτιολογία:

  • Η παχυσαρκία στα πρώτα χρόνια της ζωής είναι πεδίο ιδιαίτερης ανησυχίας εξαιτίας της σχέσης της με αρνητικές συνέπειες στην υγεία και της επιρροής της στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του νέου ατόμου.
  • Η συγκέντρωση λίπους ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο και έχει καθοριστεί ως παράγοντας – κλειδί για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 στους ενήλικες
  • Συμβάντα κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής του εμβρύου και παράγοντες κατά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του παιδιού, προδιαθέτουν σε διαταραχές στο παιδί, όπως η παχυσαρκία, ο προδιαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο. Συγκεκριμένα, η ύπαρξη διαβήτη κύησης στην μητέρα, το χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση και οι πρακτικές ταΐσματος του νεογνού συνεισφέρουν στο επίπεδο μελλοντικού κινδύνου για το παιδί.
  • Οι γενετικοί, κοινωνικοοικονομικοί και περιβαλλοντικοί (οικογενειακά πρότυπα) παράγοντες αποτελούν επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου.
  • Επιπλέον, η αστικοποίηση, η ανθυγιεινή δίαιτα και η καθιστική ζωή συνεισφέρουν στην παιδική παχυσαρκία, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι ανήλικοι τείνουν να παραμένουν ως ενήλικες υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Συγκεκριμένα, περίπου οι μισοί υπέρβαροι ανήλικες και το ένα τρίτο των υπέρβαρων παιδιών θα συνεχίσουν ως υπέρβαροι ενήλικες.
Το μεταβολικό σύνδρομο δεν παρουσιάζει κάποια ειδικά διαγνωστικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα των επί μέρους μεταβολικών διαταραχών που συναπαρτίζουν το Μ.Σ. είναι και συμπτώματα πιθανού Μ.Σ. Η διάγνωση ως εκ τούτου θα είναι συνδυαστική και κυρίως κλινική από τον γιατρό, που θα ανιχνεύσει την παρουσία ή μη των μεταβολικών και κλινικών παραμέτρων που οριοθετούν το Μ.Σ. Υπάρχουν διάφορες προτάσεις τεκμηρίωσης του μεταβολικού συνδρόμου από μεγάλους οργανισμούς :WHO, NCEP ATP III, EGIR κλπ.
Επομένως, καθώς η παθογένεια του μεταβολικού συνδρόμου είναι πολύπλοκη και μη εύκολα κατανοητή, έχουν καθοριστεί ως σημαντικοί παράγοντες η κεντρική παχυσαρκία και η ινσουλινική αντοχή από τον IDF. Επειδή η μέτρηση της ινσουλινικής αντοχής είναι δύσκολο να μετρηθεί στην καθημερινή κλινική πρακτική, δεν αποτελεί βασική μέτρηση.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Άτομα με μεταβολικό σύνδρομο διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη αλλά και άλλων σοβαρών παθήσεων, όπως υψηλής συγκέντρωσης λίπους στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος), συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες, υπνικής άπνοιας (αναπνευστική δυσχέρεια κατά τη διάρκεια του ύπνου), εκδήλωσης κακοηθειών και νεφρικής δυσλειτουργίας.

Συγκεκριμένα:

  • Καρκίνος
    Το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων, αλλά για μερικούς καρκίνους ο κίνδυνος διαφέρει ανάλογα με το φύλο, τον πληθυσμό και τους ορισμούς του μεταβολικού συνδρόμου.
  • Καρδιαγγειακές ασθένειες
    Έρευνα του 2005 έδειξε ότι αυτοί που έπασχαν από μεταβολικό σύνδρομο (Μ.Σ.), είχαν σημαντική (διπλάσια) αύξηση στον κίνδυνο από στεφανιαία νόσο (CHD), σε σχέση με αυτούς χωρίς το Μ.Σ.. Επιπλέον, τα άτομα με Μ.Σ. ήταν ποιο πιθανόν να εμφανίσουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα του μυοκαρδίου σύμφωνα με την ίδια έρευνα. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι οι άντρες με Μεταβολικό σύνδρομο έχουν αυξημένη πιθανότητα για θνησιμότητα από καρδιαγγειακά (CVD, CV), ακόμα και εάν δεν έχουν ήδη κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα και διαβήτη.
  • Διαβήτης
    Οι μη διαβητικοί ασθενείς με Μεταβολικό σύνδρομο έχουν μεγάλη πιθανότητα για εμφάνιση μελλοντικά διαβήτη. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός όταν υπάρχει απορρύθμιση του σακχάρου.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία του Μ.Σ. μπορεί να μειώσει την θνησιμότητα και θνητότητα στους ενήλικες και να περιορίσει την κλινική εκδήλωση συμπτωμάτων.

Το Μ.Σ. θεραπεύεται με τους παρακάτω τρόπους:
Αλλαγή στον τρόπο ζωής

  • Χαμηλής θερμιδικής πρόσληψης δίαιτα (1000-1400kcal/day) ώστε να μειώσει το βάρος του και να επιτύχει τον επιθυμητό BMI δείκτη (BMI λιγότερο από 25 kg/m2)
  • Υγιεινή διατροφή για την καρδιά
    Η υγιεινή διατροφή περιλαμβάνει την πρόσληψη λαχανικών και φρούτων, τα οποία θα πρέπει να είναι φρέσκα. Ως υγιεινή διατροφή, επίσης, θεωρείται η κατανάλωση δημητριακών, χαμηλών σε λιπαρά τροφών και πρωτεϊνούχων τροφίμων, όπως το μη λιπαρό κρέας, τα πουλερικά χωρίς την πέτσα, τα θαλασσινά, τα προϊόντα σόγιας, τα αμύγδαλα, οι σπόροι, τα φασόλια και τα μπιζέλια.
  • Μεσογειακή Διατροφή και Μεταβολικό Σύνδρομο
  • Σωματική άσκηση, που απαιτείται να υπερβαίνει τα 30 λεπτά μέσης ή έντονης έντασης τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας
  • Η διακοπή του καπνίσματος

Φαρμακευτική θεραπεία
Μπορεί να περιλαμβάνει:

  • Στατίνες για να αυξήσουν την HDL και να μειώσουν τα τριγλυκερίδια
  • Διουριτικά και ACE αναστολείς
  • ACE αναστολείς
  • Αντί-διαβητικούς παράγοντες
  • Φάρμακα που βοηθούν στην απώλεια σωματικού βάρους

Ρόλος της βιταμίνης D
Η βιταμίνη D διατηρεί τα επίπεδα της ινσουλίνης και έχει παρατηρηθεί ότι η έλλειψή της είναι συνήθης στα παχύσαρκα άτομα και σε αυτά με μεταβολικό σύνδρομο. Οι πάσχοντες από Μ.Σ. ίσως να είναι χρήσιμο να λαμβάνουν βιταμίνη D.

Χειρουργική αντιμετώπιση
Η λαπαροσκόπιση στην περιοχή της κοιλιάς ίσως είναι κατάλληλη για τους ασθενείς με Μ.Σ. και δείκτη BMI >40 kg/m2.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η επίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου αυξάνεται παγκοσμίως, φαινόμενο που αποδίδεται στην αύξηση της παχυσαρκίας, του καθιστικού τρόπου ζωής, της πρόσληψης αυξημένων θερμίδων ιδιαίτερα κορεσμένων ζωικών λιπαρών, στην μείωση σωματικής δραστηριότητας και στο κάπνισμα. Εκδηλώνεται συχνότερα στους άντρες σε σχέση με τις γυναίκες στην ηλικία 20-40 ετών.
Η παχυσαρκία αυξάνει δραματικά στον πληθυσμό που συγχρόνως γηράσκει. Είναι πιθανόν ότι στο προβλεπτό μέλλον περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους άνω των 60 ετών θα έχουν τα διαγνωστικά κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου.
Η διάγνωση και η πρώιμη αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου είναι θεμελιώδους σημασίας προτού εγκατασταθούν, η υπερβολική παχυσαρκία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Η καθοδήγηση από συγκεκριμένη ομάδα επιστημόνων (γιατρών, διατροφολόγων, γυμναστών, ψυχολόγων) είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του συνδρόμου, ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων ή να αποφευχθούν πιθανές επιπλοκές τους.

Έτοιμοι να χαμογελάσετε;

Κλείστε Ραντεβού